Tijdschrift covers: Flair magazine (NL)

Leontine van den Bos deed tijdens de media parade 08 bij Sanoma (NL) een boekje open over hoe Flair covers maakt. Haar presentatie kan je hier afladen.

Aandachtspunten bij het maken van een goede Flair cover:

• De 3 V's: veel, verrassend en verleidelijk (slide 12)
• Welke cover verkoopt best ? (vanaf slide 17)
• 10 regels voor het beste cover model (slide 14) : +/- 30 jaar (aspirationeel genoeg voor jongere lezeressen, en tegelijkertijd de gouden leeftijd die oudere lezeressen willen aanhouden), open houding, oogcontact (dus niet zoals rijke mensen oogcontact vermijden)
• Blokken op de voorpagina (slide 20)

VERWANT: Lees ook Tijdschrift covers met stopping power

Media Bouwer: Luc van der Kelen

Een van de belangrijkste aandachtspunten in doelgroep denken voor media zijn de waarden van de doelgroep. “Waarden”, dat is alles dat valt onder de noemer “wat is wenselijk, hoe willen we dat de wereld er uit ziet?”

Jouw medium heeft als opdracht voor lezers, kijkers en luisteraars een ankerpunt te zijn van die wenselijke wereld of hen een visie voor te houden van hoe die ideale wereld er uit zou kunnen zien. Wat is een standpunt, opinie of editoriaal anders dan het toetsen van de realiteit of actualiteit aan ons wereldbeeld

Dagbladen lijken het daarmee moeilijk te hebben, schrijft Joost De Vries in de Groene Amsterdammer.

De professionalisering maakte de kranten ook grijzer en gelijksoortiger. In hun poging zo veel mogelijk lezers te bereiken zijn de kranten steeds meer over dezelfde bij het publiek populaire onderwerpen gaan schrijven, en ook te veel op dezelfde manier…. Hoewel journalisten het niet graag toegeven, voor veel lezers zijn de titels niet zo gemakkelijk van elkaar te onderscheiden als ze zouden willen. De politieke rolverdeling is totaal verschoven of gemarginaliseerd tot de keuze van columnisten. De Volkskrant haalt De Telegraaf soms rechts in…

Misschien moet de krantencrisis dan ook gezien worden als een identiteitscrisis. Blijven de media jagen op de zwevende consument in het midden, dan verdwalen ze in het bos. Neem duidelijker stelling en kijk wie je weten te vinden

Ja, met het wegvallen van de traditionele breuklijnen in de samenleving is het antwoord op de vraag “hoe willen we dat de wereld er uit zien?” minder voor de hand liggend dan dat ooit was.

Toch kun je ook hier als krant een rol spelen, zoals Luc Van der Kelen, commentator bij Het Laatste Nieuws, die schetste in de media rubriek van De Morgen (13/1)

Commentatoren zijn een beetje de moderne pastoors. ... Mensen vatten de wereld niet meer. Zij gaan niet meer naar de echte pastoor, maar blijven toch nood hebben aan figuren die hen gidsen: krantencommentatoren zoals ik, of de Jef Vermassens en Rik Torfsen...

Het Laatste Nieuws blijft een humanistische krant, die bepaalde liberale waarden uitdraagt…"het recht van iedereen om zijn eigen beslissingen te nemen op de grote momenten van zijn leven, in plaats van de grote instellingen. En daaraan gekoppeld: de verdediging van 'de kleine man' tegen diezelfde grote instellingen.

In dit voorbeeld wordt er langs links ingehaald :-)

Dat maakt het Het Laatste Nieuws ook een sociale krant. U moet trouwens maar eens kijken hoe vlot socialisten de weg vinden naar onze krant. Freya Van den Bossche vindt ons sneller dan De Morgen.

Het Laatste Nieuws dankt haar succes dan voor een deel ook aan het feit dat ze de stem is geworden van de twee-verdienende, actieve Vlaming met een nieuwbouwwoning, een lening bij de bank, en opgroeiende kinderen. Die de veiligheid van zijn kinderen belangrijk vindt, die een stukje materialistischer is en zijn job, zijn woning en zijn consumptie belangrijk vindt.

In dat stuk van vrijdag 13/1 in De Morgen looft de journalist overigens Luc Van der Kelen omdat hij niet buigt voor de roep om de doodstraf in de zaak tegen Kim de Gelder, omdat hij stelling neemt en “de lezer niet geeft wat hij wil”.

Maar misschien is de essentie van doelgroepdenken en media bouwen dat de pastoors van vandaag juist moeten schetsten van hoe die“goede” wereld er vandaag zou kunnen uitzien. Of zoals Kevin Rogers van Saatchi het vandaag in De Morgen zegt

Je moet ze niet geven wat ze willen maar wat ze nooit voor mogelijk hadden gehouden.

Medium op de testbank: Vacature magazine (B)

Vacature Magazine onderging een restyling, zoals hoofdredacteur Marian Kin het zegt in De Morgen van vrijdag

"We hebben grafisch veel veranderingen doorgevoerd ... Het bordeaux wordt vervangen door wekelijks een andere steunkleur. De lay-out wordt rustiger. Inhoudelijk blijven we de nadruk leggen op stevige journalistiek, met veel internationale stukken. We zullen in de toekomst proberen meer nadruk te leggen op sterke fotografie. We brengen ook een aantal nieuwe rubrieken, al blijven sterkhouders als 'De maandag van...' en 'De salariswatcher'

Het nieuwe lettertype oogt inderdaad eleganter, maar draagt ook minder. Het geheel - ook de kop krimt - komt daarmee meer ingetogen over. Dat sluit misschien ook onbewust wel aan bij een afkoelende jobmarkt en bomen die wat minder hoog dan de hemel blijken te groeien. Wel worden onderkopjes, conclusies, tips en de essentie van rubrieken als de balans, de salariswatcher ... (bedragen, identikit...) duidelijk groter gebracht.

De redactie schuift ook wat verder in de krant door. De column vanAn Olaerts staat niet langer eenzaam alleen als afsluiter, nu is er fotografie ('sluitertijd'), 'Vacature & Co' om de krant af te ronden.

Het magazine is ook iets zuiniger met negatief zetwerk, maar dat maakt wel dat - samen met het verschuiven van de colofon - je bij "De Maandag van ..." toch wat het gevoel hebt met de deur in huis te vallen.

De concurrentie tussen de carrière kranten is bikkelbard. Er is een tijd geweest dat Vacature het alleenrecht had op het in de krant brengen van lezers en rekruteerders (de mensen achter het werk), maar die tijd is lang voorbij. De redactie gaat duidelijk op zoek naar middelen om haar sterkhouders te versterken. Kunnen we de 'helden' van onze doelgroep nog uitvergroten ('de succestapes': naar wie kijkt de topper zelf op). Kunnen we nog meer 'symbolen' die relevant zijn voor ons blad (zakenlunch, salaris, work-life balans) nog sterker claimen (ja, nieuw: on the road, onderweg met de doelgroep. Een rubriek als "Wablieft" brengt merkwaardige jobtitels voor het voetlicht en opent daarmee voor heel wat lezers weer een hele nieuwe wereld (en belicht op een heel integere manier rekruteerder en medewerkers bij de rekruteerder, zodat iedereen wint).

Vacature is meest 'vrouwvriendelijk' carrière krant, zoals Nathalie Beckx dat graag zegt. De base line 'voor m/v met talent' mag dan wel verruimd zijn tot het manifest voor talent, het magazine blijft sterker dan de concurrentie vrouwelijke invalshoeken hanteren ('de balans', 'vrouwelijke ingenieurs verdienen meer', 'kinderen draaien worst van alle ambitie ...')

Ook lijkt het magazine wat meer aansluiting te zoeken bij haar website, en meer specifiek de testbatterijen (stressbestendigheid, competence indicator). Het eerste is een heuse rubriek geworden, waarmee meteen ook een lezer in de kijker geplaatst wordt.

Hoewel het eerder om incremtele dan fundamentele veranderingen gaat, neemt Vacature opnieuw een stukje voorsprong. Het is een modelvoorbeeld van hoe je binnen een beperkt maar belangrijk interessedomein ("werk") toch kwaliteitsjournalistiek kunt bedrijven, creatief kunt zijn en een blad perfect op je doelgroep kunt toesnijden.

Nieuw zakenmodel Newsweek

Weinig mediabedrijven innoveren zo drastisch hun zakenmodel in crisistijd als het Amerikaanse Newsweek. Straks meer, eerst even stilstaan bij de vraag "Wat is een business model?"

Toevallig viel deze week in een gesprek met Trui Lancriet van Sanoma (B) de naam van Vlerick professor Marion Debruyne, gespecialiseerd in business model innnovation. Debruyne bouwt een "zakemodel" op drie pijlers:

• Wat ziet de eindklant, welke 'waarde' creëren we voor hem
• Hoe maken en brengen we ons product of dienst naar die eindklant
• Hoe verdienen we er geld aan?

Met dat model voor ogen is het geen toeval dat de gratis kranten Metro (B/NL) en Spits (NL) vaak als voorbeelden van business model innovation mogen opdraven in presentaties van Debruyne.

Newsweek zet in op alle drie de pijlers van dit model:

(Maken/Brengen) De oplage gaat bewust en drastisch omlaag. Op ongeveer 1 jaar tijd zal de oplage van Newsweek halveren. Het blad wil eigenlijk enkel haar meest interessante kerndoelgroep overhouden. Dat snijdt uiteraard flink in druk en distributiekosten.

(Wat ziet de klant) Meer fotografie, dikker papier (wat uiteraard aan een kost komt), layout technisch meer ruimte en minder "een zee van woorden". De positionering van het blad verandert, al was het maar onder druk van de veranderende rol van media

From their invention, newsweeklies have been under assault by quicker media, forcing them to ease away from the “what,” toward the “how” and “why,” and more recently, to “here’s what to do about it.” Editorially, Newsweek’s plan calls for moving in the direction it was already headed — toward not just analysis and commentary, but an opinionated, prescriptive or offbeat take on events.

Die insteek wordt vertaald in een magazine dat in 4 onderdelen komt : (1) korte nieuwsstukjes, (2) columns en opinies, (3) langere leesstukken en (4) cultuur. Achteraan komt er een "Bluffer's guide", een grafisch item dat lezers in een oogopslag expert moet maken over een actueel onderwerp.

(Monetisatie) Een Newsweek abonnee betaalt vandaag gemiddeld slechts 25 US$ (10% van wat hij betaalt zou hebben moest hij het blad elke week aan de kiosk gekocht hebben). Dat moet omhoog naar 50$, en het blad hoopt dat te bereiken door zich nog enkel op haar meest trouwe kerndoelgroep te richten. Het geven aan grote kortingen aan nieuwe abonnees, enkel met als doel de oplage op peil te houden, behoort definitief tot het verleden. Dat maakt ook dat het blad kan snijden in de kosten voor marketing en klantenservice, wat opnieuw de pijler 'maken/brengen' versterkt.

De verbetering van het profiel dat hier uit moet komen, moet Newsweek ook een sterkere positionering op de advertentiemarkt geven, met een hogere "kost per duizend". Hoewel dat laatste nog af te wachten valt : Newsweek is niet alleen in zijn niche, en adverteerders in de sectoren luxe en auto hebben het op dit moment zelf ook niet onder de markt. Wat alvast één industry watchter tot de conclusie brengt

"Will it work ? Wait and see ?"

Overigens hoef je niet naar de Verenigde Staten voor voorbeelden van media die zichzelf drastisch heruitvinden. Roularta doet een gelijkaardige oefening met het lifestyle mgazine Steps. De distributie huis-aan-huis en via displays verdwijnt, het tijdschrift wordt nu mee met gratis krant De Zondag verspreid. Ook hier zie je hoe in druk en distributiekosten gesneden wordt. Ook hier zie je een upgrade van krantenpapier naar glossy papier. Ook inhoudelijk wordt er bijgestuurd, de bladformule wordt opgebouwd rond de pijlers lifestyle, entertainment, city guide en emotie.

LEES OOK DEZE OPINIES: 'Redesign Newsweek' bij de Financial Times en 'het einde van Newsweek' volgens de Wall Street Journal . Editors Weblog vindt dat Newsweek te krampachtig probeert The Economist te zijn. En dan is er nog de opinie van Alan Webber, mede oprichter van FastCompany, die een pleidooi houdt voor differentiatie : in welke business zit je eigenlijk ?

Onderwerp: media en business model innovation, zakenmodel innovatie

Medium op de testbank: Gazet van Antwerpen in een nieuw kleedje

Het Spaanse bureau Cases i Associats (Barcelona) tekende voor de nieuwe layout die Gazet Van Antwerpen vorige zaterdag introduceerde.

Design is een kwestie van smaak, en smaken verschillen. Toch zijn er twee min of meer objectieve kriteria die je kan aanhouden in het beoordelen van een layout.

1. Een goede layout gidst lezers doorheen krant, pagina's en artikels en maximaliseert de kans dat dat stuk of onderdeel van een stuk dat relevant is voor een lezer, ook gevonden wordt
2. Een goede layout ondersteunt en verstevigt de identiteit van een krant of tijdschrift.

De nieuwe layout faciliteert zowel scanners, skimmers als lezers en beantwoordt dus zeker aan het eerste criterium. Cijfers, standpunten en confrontaties die anders in een lineraire tekst ondergesneeuwd raken, worden nu opvallend uitgelicht, wat veel meer ingangen geeft aan artikels en pagina's. Alleen is dat natuurlijk niet alleen een verdienste van layout, maar veel meer van een goed ingespeelde redactie. De beste layout van de wereld kan geen onduidelijke titels redden, wat bv. zaterdag het geval was. Vandaag is het dinsdag en zie je de vooruitgang die geboekt is, zowel in rust op de pagina als in kracht van titels en tussenkoppen.

Cirkels vormen het grafische element dat de aandacht moet trekken, maar ook een visuele eenheid en lijn in de krant moet brengen. Dat het kleurenpallet op Rubens geïnspireerd is, is niet alleen een leuk gimmick, het geeft ook een uniek, niet na te bootsen stukje karakter aan de krant.





Wat ons bij identiteit, het tweede criterium brengt. De grote meerderheid van de mensheid houdt niet van verandering, en het lezerspubliek van Gazet van Antwerpen al helemaal niet. Het is een ouder, traditioneel publiek, met vaste gewoontes waarvoor de krant een stukje vastigheid is in een snel veranderende wereld. Dat gegeven leidt natuurlijk niet meteen tot instroom van nieuwe lezers en kopers, wat de dalende verkoopcijfers van de krant verklaart.

Het is dus erg moedig van redactie en management om het roer volledig om te gooien, op zoek naar nieuwe lezers, maar het risico op het afhaken van traditionele lezers is ook niet onbestaande. Met deze layout positioneert de krant zich als moderne krant, voor actieve lezers met een meer dan gemiddelde opleiding en een druk leven, niet voor oudere, vaak niet-beroepsactieve lezers met een eerder lagere opleiding en veel tijd, die ze al "snuffelend" in de krant doorbrengen. Eigenlijk stapt de krant hier zonder het te beseffen over één van de nieuwe breuklijnen in de samenleving. In het beste geval leidt dit tot een stukje identiteitsverlies, in het slechtste geval voelen lezers zich verraden, wat een aantal gefrustreerde reacties op de website van de krant verklaart.

"Dit is mijn ding niet" (lezersreactie op gva.be)

Reacties die in belangrijke mate ook uitgelokt werden door het verdwijnen van de uienstructuur van de krant, waarin uitneembare katernen in elkaar geschoven worden (wat bij de introductie ook al voor herrie zorgde, maar je ziet, alles went). Maandagavond gingen 10 van de 22 reacties in de commentaarsectie over de niet langer uitneembare katernen. Een beweging die de Engelse kwaliteitskrant The Times overigens binnenkort zal overdoen.

Moedig, maar gevaarlijk. Laten we over een jaar kijken of de instroom de mogelijke uitstroom heeft kunnen compenseren of overtreffen.

UPDATE 15/2:

Die andere kranten guru, Mario Garcia, denkt dat lezers na een restyling, met de nooit te vermijden negatieve reacties, tot 4 weken nodig hebben om te wennen, en dat je na een half jaar resultaten in verkoop mag verwachten. En dat ook design zich naar recessies te schikken heeft, lees je in deze post.

Media Bouwer : Danny Ilegems (B)

Goedele-(co)- hoofdredacteur Danny Ilegems komt vandaag in de media rubriek van De Morgen aan het woord over het succes van het tijdschrift Goedele op de lezersmarkt.

Enkele quotes die voor jullie interessant zijn:

Toch blijft het vreemd om de voorheen alternatieve en rebelse hoofdredacteur van toch behoorlijk linkse bladen als MaoMagazine en Deng te horen goochelen met termen als 'product', 'sterk merk', 'adverteerders', 'doelgroepen' … "Maar ik heb in de periode van Deng iets belangrijks geleerd. Toen waren we zo knetterend creatief dat we om de haverklap een totaal ander blad maakten. Dat was dikke fun, maar van de lezer was het nogal veel gevraagd. Die heeft ook een stuk herkenning en houvast nodig. ...

Bovendien kunnen we nu ook met onze lezersprofielen zwaaien. Op het beruchte assenkruis van Censydiam staat ons kruisje in de linkerbovenhoek, wat betekent dat we gelezen worden door een kritisch, actief en merendeels hoger opgeleid publiek ... Alle vrouwen die tijdens de week keihard bezig zijn, liggen in het weekend in hun hangmat Goedele te lezen. En hun mannen lezen driftig mee."

Van Boshoeren en Bospoepers

"Bospoeper", een woord dat tweemaal gevallen is binnen één minuut van de immens populaire Vlaamse slagers serie "Van Vlees en Bloed". Een serie die vanavond mogelijk de grens van 2 miljoen kijkers doorbreekt (wat ongeveer 1 Vlaming op drie is).

Een woord dat tweemaal gevallen is, en nu al een eigen leven is gaan leiden. Je zal noch "bospoeper", noch "boshoer" in het woordenboek vinden. En sinds het op zich onschuldige verzoek van "twee kotelletten bestellen" in het collectieve geheugen gebrand werd als de inleiding tot buitenechtelijke gemeenschap tussen "bospoeper" en "boshoer", worden er effectief ook meer kotelletten besteld bij Vlaamse slagers, bezoeken meer mensen het bos in het Prinsenpark in Retie, boomt de verkoop van dogcams en duiken de meest pikante tv fragmenten overal op het internet op.


Wat is hier aan de hand ? "Van Vlees en Bloed" is uiteraard een vakkundig en boeiend gemaakte serie. Ze weet bijzonder herkenbaar het kleinstedelijke Vlaanderen, met zijn sociale controle, geremde communicatie en toch lichtjes materialistische inslag neer te zetten. Een Vlaanderen dat iedereen kent, als is het maar uit zijn jeugd. Die herkenbaarheid maakt dat de serie nauw aansluiting vindt bij de persoonlijke identiteit van de groep kijkers / van de doelgroep.

Maar er is er meer. Media bouwers zeggen vaak dat een krant, een tijdschrift, een tv programma een beetje "stout" moet zijn, hoe vaag die definitie van "stout" zijn dan ook is. "Bospoeper" heeft dat stoute.

Een wat betere onderbouwing hiervoor vind je in het boek Imagineering. De auteurs besteden een heel hoofdstuk aan hoe je aan media "charisma" geeft, aan hoe je even en heel doordacht net over de grens gaat, dat doet wat niet mag, maar wat de doelgroep wel graag doen zou. Charisma is ook dat ene ding dat de voorspelbaarheid breekt, zoals dat ene puistje op het verder perfecte lichaam van Miss Universe haar "echt" maakt. Laag na laag afpellen en toch nog steeds nieuwe dingen vinden.

Het zo louter goed mogelijk weerspiegelen van de identiteit van de doelgroep is belangrijk voor een medium, maar vaak blijf je daarmee in het koele, berekende en het analytische steken. Media met charisma hebben lijken heel veel op hun referentiegroep, maar hebben ook net dat ietsje , zijn (met mate) onvoorspelbaar en verrassend, gaan in uitspraken en handelingen net iets verder dan de lezer, kijker of luisteraar zelf zou doen, maar zonder te ver te gaan, zonder de harde confrontatie met de waarden van de doelgroep op te zoeken.

De grens is subtiel en dit is dus "media bouwen" voor gevorderden. Maar als je succesvol bent in het inbouwen van charisma in je medium, hou je hier twee voordelen aan over :

1. Je merk wordt geladen met erg sterke, positieve associaties. Veel media worden enkel geassocieerd met hun inhoudelijke ('instrumentele') kenmerken. Wat is het sterkste, een kabelkrant die mensen associëren met regionaal nieuws, of een kabelkrant waarvan mensen spontaan en met de glimlach zeggen "oh ja, straffe toebak"? (verwijzend naar de rubriek met buitenissige weetjes, om even een voorbeeld uit eigen huis te nemen). Op regionaal nieuws kan iedereen je aanvallen, op een sterke emotionele associatie is dat al veel moeilijker. Overigens lijkt het alsof het aantal van dit soort associaties per medium nooit meer dan een handvol kan bedragen. Bij onze krant Het Belang van Limburg heb ik zo één spontane & bijzonder sterke associatie zien groeien ("duizendpoot"), maar ook vele pogingen zien mislukken om rubrieken een naam te geven die boven het instrumentele uitsteeg.


2. Het versterkt het groepsgevoel (zie sociale integratie als motief tot mediagebruik) bij de mediaconsument, en maakt je mogelijk ook aantrekkelijker voor de volledige doelgroep. In de sociologie zie je dat bij subculturen vaak een eigen taal ontstaat. Dit is niet anders. Met "twee kotelleten bestellen" identificeer je je als kijker van de serie, bouw je een brug naar anderen, breng je anderen aan het lachen of een gesprek op gang...


Als media bouwer is het aan jou om dit proces op gang te brengen. Welk nieuw woord kan je verzinnen dat net dat beetje stout is, maar ook ondubbelzinnig jouw medium karakteriseert ? Als dat woord er vandaag niet is, zorg dan dat het in de volgende uitzending, het volgende nummer zit.

En niet alles zal even viraal werken als de "bospoeper". Maar dan heb je nog steeds je medium om je catchphrase te lanceren. Radio stations doen dat vaak meesterlijk. Wie kent "the phrase that pays" nog ? Bij HitFM Noordzee sloten we een jaar of vijftien terug elke wedstrijd af met "Wie geeft de meeste prijzen op de snelste wijze?", waarop de deelnemer "HitFM" riep en een jingle volgde. Eenvoudig, maar enorm conditionerend. Als die luisteraar de week daarop zijn dagboekje invulde (dagboekjes hebben in marktonderzoek de minder positieve reputatie dat ze te veel vragen van het geheugen van de respondent), dan weet ik wel welk radiostation hij of zij invult...

VERWANT: lees meer over ankerpunten in media en associaties bij media

UPDATE 6/2: Bezoekcijfers blog verdubbelen dankzij het verkeer dat Google aanbrengt op het woord 'bospoeper'. Oneigenlijk verkeer vrees ik, want het filmpje dat jullie allemaal zoeken staat elders, kijk bijvoorbeeld eens hier.

UPDATE 7/2: Vandaag in De Standaard, de avond dat iedereen voor tv zat met UA Professor Hilde Van den Bulck die op het belang van het media motief 'sociale integratie' benadrukt

De hype-factor speelt hierin een rol. Acht mensen zitten in de trein, zeven praten over De slimste mens. Dan wil die achtste het volgende keer ook gezien hebben ... Ook internettoepassingen zoals Facebook doen er iets aan. Termen als “de bospoeper, komen minuten na uitzending al op Facebook.'

Ook Herman Konings van Nxt detecteert 'charisma' in de serie

We hebben steeds minder vrije tijd, en die spenderen we het liefst in ons eigen huis. De toog werd vervangen door het televisietoestel. ... Konings ziet een rode draad bij de best scorende programma's. 'Het is een vorm van toogpraat, gecombineerd met diepgang. De slimste mens is een behoorlijk moeilijke quiz, doorspekt met tooggrappen. Van vlees en bloed zit vol seksuele toespelingen en woorden, maar is tegelijk een reeks met dat tikkeltje extra.'

Media Bouwer : Peter Vantyghem (B)

Ik vertoef vaak in het niemandsland tussen inzichtlezers en inpluglezers. De laatste keer was nog maar enkele weken terug, tijdens een gespreksronde bij het KIM. Inzichtlezers zijn erg intelligente en rationele mensen. Helaas begrijpen ze niet altijd dat ze slechts een kleine elite vormen en dat hun overwicht in de media uit het verleden niet te handhaven valt.

Deze (vaak hoogoplopende) discussie komt vaker voor. Redacteur Peter Vanthyghem van de cultuurredactie van De Standaard reageert in een opiniebijdrage (cultuurjournalistiek leeft) op de terugkerende kritiek die inzichtlezers hebben op zijn krant specifiek (een gebrek aan diepgang, een gebrek aan ernst, vervlakking) en op een veranderend medialandschap in het algemeen.

Ik pluk dit citaat uit het stuk, dat illustreert dat Peter Vantyghem goed doorheeft wat lezers anno 2009 van een (kwaliteits) krant willen.

Ook ons doel is 'op te voeden, te enthousiasmeren en te verbazen'. Niet alleen met serieuze kunstkritiek, maar ook al eens met een leuk interview, een pittige anekdote of een inlevend verhaal. Onze lezer wil niet alleen denken, maar ook genieten, meeleven, opgaan, huiveren en bewonderen. En hij wil zeker niet steeds dat intellectuele vingertje zien.

De Top 1000 aller-aller tijden

In Nederland heet Radio 2's Top 2000 een onneembare vesting te zijn, met een torenhoog marktaandeel, en een reeks interessante tegen-positioneringen bij concurrerende radiostation.

In Vlaanderen is het landschap wat meer versnipperd. Q-music en 4FM brachten najaar 2008 elk een top 1000, Radio 2 plaatste haar 1000 klassiekers mooi tussen kerst en nieuwjaar, terwijl Radio Donna uitzwaaide met een heuse top 5000.

Ik heb even de top 1000 van elk radiostation samengebracht en dat nieuwe bestand 'geroteerd'. Wat je dan krijgt is iets dat er als volgt uitziet: (in de kolommen vind je per radio station de plaats in de respectievelijke rangschikking)

Titel 4FM DONNA Q RADIO2
....
Alice Cooper - Poison 201 66 52 103
REM - Losing My Religion 26 57 47 147
....

Dat aggregeren en roteren is overigens iets makkelijker gezegd dan gedaan, want elke zender hanteert zo eigen schrijfwijze van titels en groepen (The Beatles met of zonder 'The', combinaties van groepen of artiesten worden met alle vormen van and, &, /, featuring gepresenteerd... enz)

Met zo'n bestand kan je heel interessante dingen doen. Zo telt het nieuwe bestand 2257 muziek nummers. Radio 2 telt niet onverwacht met 507 het hoogste aantal 'unieke' nummers (niet in andere top 1000 lijstjes), met aan de top nummers van Ann Christy, Elvis, Adamo , Will Tura en Abba). Dat betekent dat meer dan de helft van de 1000 klassiekers van Radio 2 op geen van de andere stations te horen was. Q music heeft het laagste aantal unieke nummers (204), 4 FM volgt met 211 en Donna telde er 336. Opvallend is ook dat de overlap tussen 4FM en Q music het hoogst is, beide stations delen 627 nummers (die in plaats in de lijst uiteraard sterk kunnen verschillen.

Over plaats in de lijst gesproken, de nummers in de bovenste regionen worden - ook alweer niet onverwacht - het meest gelijklopend beoordeeld, met als belangrijkste titels Summer of 69, Paradise by the dashboard light ..., nummers waarmee je dus bij weinig luisteraars kwaad doet. Verder in de lijst vind je nog meer nummers die gelijklopend beoordeeld worden (clusters met weinig variantie). Hoewel alleen luisteraars van Q en Donna 'The Kaiser Chiefs' en 'Nickelback' de Top 1000 instemmen, ontlopen de scores elkaar amper.

Nog een leuke oefening is om de Top 1000 scores te wegen naar het marktaandeel van de verschillende zenders in golf 16 van het CIM luisteronderzoek. Op die manier kun je de smaak van de 'gemiddelde' Vlaming (voor zover die naar bovenstaande zenders luistert) reconstrueren. Dat maakt bv. dat Gorki met Mia op 10 komt (waar de score bij Radio 2 niet zo geweldig is), en ook Coldplay en Robbie Williams (Angels) flink winst boeken.

Wat kan je hier nu mee? Dit is bijzonder interessant om naast de playlisten van de verschillende zenders te leggen, en na te gaan welke klassiekers je concurrent laat liggen en die toch 'compatibel' zijn met de eigen luisteraars. Enige voorzichtigheid is uiteraard op zijn plaats : Deep Purple ligt buiten de Top 1000 vermoedelijk de meeste luisteraars wat zwaar op de maag. Misschien dat ik binnenkort nog wel wat voorbeelden online plaats.

Nog een nuance is dat we natuurlijk niet weten in welke mate elk top 1000 lijstje werkelijk de smaak van de luisteraar weerspiegelt. Vele jaren terug deed ik de verwerking voor de top 1000 van HitFM Noordzee in Limburg. Daaruit onthield ik dat recente nummers - in hun eerste jaar na hun hitparade notering - vaak verrassend hoog scoren. Ook hier zie je bv. bij Q en Donna het nummer Fascination van Alphabeat bijna op gelijke hoogte landen (positie 361 bij Donna, positie 350 bij Q). Dat lijkt wel goed te zitten. Overigens bleek ook toen de 20/80 regel op te gaan, wat betekent dat een meerderheid van de punten naar de top 200 gaat, en dat veel scores in de laatste 800 nummers elkaar weinig ontlopen (ties). Dat zal in deze analyse niet zoveel anders zijn, en maakt dat we ook niet te zwaar moeten tillen aan bv. het verschil tussen positie 698 en 754, om maar iets te zeggen.